‘Volslagen gek, maar niet idioot’, zo wordt nu gezegd. Het is hard tegen hard in Argentinië. De nog niet zo lang geleden verkozen President Javier Milei werkte eerst met de kettingzaag, zijn geliefkoosd symbool, nu met de mixer om alles in stukjes te hakken.
Hij is nog géén honderd dagen aan de macht, maar de successen blijven uit. Eén punt om te vieren weliswaar: in januari boekte de regering een begrotingsoverschot van 0,2 % van het BBP, voor het eerst in tien jaar! Dat was evenwel niet moeilijk, de betalingen aan de provincies bleven uit, subsidies werden geschrapt. In januari 2024 gaf de regering 40 % minder uit dan precies twaalf maanden geleden.
De resultaten zijn onvermijdelijk. Voor Juan met de pet werd stroom 300 % duurder, openbaar vervoer 250 %, gas 400 %, benzine 100 %. De lonen werden bevroren, vijftig duizend ambtenaren kregen hun ontslag, de volkskeukens zijn hun subsidies kwijt en de vakbonden moesten hun ‘obras sociales’, de lokale versie van een sociaal beleid, stop zetten. Geen geld. 3,6 miljoen mensen zijn arm geworden, de armoede geldt nu voor 57,4 % van de bevolking. Javier Milei die met 56 % van de stemmen werd verkozen, ziet zijn populariteit razendsnel zakken. De Staat nam wel 30 miljard US$ aan privé-schulden voor zijn rekening.
Met de kettingzaag ging hij tekeer tegen de gepensioneerden, de studenten, de ambtenaren, en de vakbonden. De ‘dijk tegen de vrijheid’ moet breken. Een wet om sociaal protest te verbieden is al ongrondwettelijk en in strijd met de mensenrechten.
‘Gek, maar niet idioot’ betekent dat hij in een parallelle wereld leeft en praat met zijn honden. Niet idioot betekent dat hij goed weet wat er gebeurt en waarom. Dialoog is een woord dat hij niet kent. Institutionele verantwoordelijkheid, evenmin. Hij heeft tenslotte de steun van het IMF, van de Conservative Political Action Conference in the V.S., extreem-rechtsen als Steve Bannon. Marco Rubio, de Republikeinse Senator van de Cubaanse clubs in Florida, kwam in Buenos Aires vertellen hoe fantastisch alles was. Ook Elon Musk vindt alles ‘geweldig’.
Het is dan beter de aandacht af te leiden met scheldpartijen. Het Parlement is een ‘nest vol ratten’. De parlementsleden die zijn ‘Omnibus’ wet hebben ontrafeld zijn ‘verraders’, ‘criminelen’, ‘afpersers’, de ‘hoertjes van het peronisme’. Met die wet wilde Milei 664 artikelen van de grondwet veranderen. Hij is gestruikeld over de bepalingen in verband met de bevoegdheden van het Parlement en de privatiseringen. Milei verspreidde de foto’s van al wie tegenstemde. Het wetsvoorstel werd ingetrokken.
Hij belooft nu per decreet alle sociale rechten te willen afschaffen en de Staat te ontbinden. Hij wil zijn hervormingen laten goedkeuren per referendum, maar grondwettelijk gezien kan dat nooit bindend zijn.
Ook internationaal houdt Milei zijn mond niet. De Presidenten van Colombia, Brazilië, Venezuela en Cuba kregen de volle laag.
Met het Verenigd Koninkrijk weet Milei wel wat machtsverhoudingen zijn. Grote woorden over de Malvinas die van Argentinië zijn, maar toen David Cameron op bezoek kwam naar de Falklands en er een schip werd tegen gehouden met Argentijnen die het kerkhof van de gevallen Argentijnse soldaten wilden bezoeken, hield hij zijn mond.
Milei ging ook op bezoek bij de paus die hij eerder een ‘Satan’ had genoemd.
Nog vóór zijn ambtsaanvaarding was hij op bezoek in Brooklyn, en daarna ging hij naar Israël. Hij is lid van de fundamentalistische joodse sekte Jabad Lubavitch. Hij verklaarde de ambassade van Argentinië ook naar Jerusalem te willen verhuizen.
En ondertussen?
Dat van die oorlog tegen de ‘kasten’ moet iets minder au serieux worden genomen. Een studiebureau bekeek de hoogste ambten in het land en kwam uit op 55 van de 78 posten die in handen zijn van de ‘oude politiek’, niet minder dan 70 % dus.
Het IMF gaf al een nieuwe lening en er werd zo pas een akkoord bereikt over een ‘muntbevoegdheid’. Hiermee wil Milei de Centrale Bank verbieden om nog geld uit te geven. Op die manier wil hij de inflatie bestrijden die op dit ogenblik naar de 250 % op jaarbasis gaat.
Er wordt gefluisterd dat hij op zoek is naar een officiële coalitie met de partij van ex-President Macri, maar die zou de onpopulaire boot afhouden.
Ex-President en vice-President Cristina Fernandez de Kirchner verbrak haar stilzwijgen met een boodschap die velen doen twijfelen. Geen echte kritiek op Milei, wel goede raad voor de geplande privatiseringen.
Eén conflict kan echter grote gevolgen hebben: de betalingen aan de provincies werden geblokkeerd, zodat ook hun werk stil ligt. De provincies in Noord en Zuid gaven al te kennen dat, zolang ze geen werkingsmiddelen krijgen die hen grondwettelijk toekomen, ze ook de export van lithium, olie en gas zouden blokkeren. Als dit conflict hard wordt uitgespeeld, kan het land inderdaad uiteen vallen. Misschien is het dat wat de fundamentalistische (neo)liberalen willen.