Na het dubbelbesluit van de Vlaamse regering, einde maart 2010 bekend gemaakt, is het windstil geworden rond het Oosterweeldossier. De overheid bij monde van minister Hilde Crevits beweert dat er hard gestudeerd wordt en dat er nog geen enkele definitieve beslissing is gevallen. De actiegroepen StRaten-generaal en Ademloos hebben daarover hun twijfels en proberen nog voor de vakantie het dossier onder de aandacht van de modale burger te brengen.
Machinaties achter de schermen
StRaten-generaal dat zich oorspronkelijk redelijk positief had uitgelaten over het dubbelbesluit heeft in de voorbije maanden een veel kritischer geluid laten horen. Manu Claeys en Peter Verhaeghe zijn immers de geestelijke vaders van het zogenaamde meccanoplan dat ontstaan is uit de alliantie tussen ondernemers en academici die zich hebben verenigd in het Forum 2020. Een van de belangrijke krachtlijnen van dit plan is het aanbrengen van zogenaamde bretellen rond Antwerpen om het doorgaand en het lokaal verkeer van elkaar te kunnen scheiden.
StRaten-generaal is er intussen van overtuigd dat het meccanoplan het slachtoffer dreigt te worden van een ordinaire verdwijntruc waarin de regering geen mooie rol zou spelen. Manu Claeys: “In de parlementaire commissie Openbare Werken en Mobiliteit van 20 mei 2010 stelden Vlaamse parlementsleden uit diverse partijen kritische vragen over de manier waarop de Vlaamse regering de voorbije maanden is omgegaan met het door Forum 2020 voorgelegde alternatieve meccanoplan. Het Verkeerscentrum kreeg van de Vlaamse regering nooit de opdracht om het meccanoplan zoals naar voor geschoven door Forum 2020 te analyseren. Uit lectuur van het inmiddels vrijgegeven voorlopige verslag van de commissievergadering blijkt dat de minister de bewuste parlementsleden niet de waarheid vertelde. Minister Crevits liet in haar antwoord uitschijnen dat het Vlaams Verkeerscentrum het meccanoplan van Forum 2020 heeft bestudeerd. Het Vlaams Verkeerscentrum ontkent dit. De minister had het over een analyse door het Vlaams Verkeerscentrum van het meccanoplan, en dat de regering zich vooral daarop baseerde om te beslissen dat dit plan ´niet voor een afdoende totaaloplossing zorgt´.”
Dergelijke analyse bestaat volgens de actiegroepen echter niet. Tot op heden dook geen enkel document op waaruit blijkt dat het meccanoplan zoals dat op tafel werd gelegd door het Forum 2020 is geanalyseerd door het Verkeerscentrum. Tijdens een overleg met het Vlaams Verkeerscentrum kregen leden van stRaten-generaal en Ademloos inmiddels de bevestiging van het Verkeerscentrum dat het meccanoplan van Forum 2020 inderdaad nooit is bestudeerd door mensen van het Verkeerscentrum. Laat staan de heffingssystemen die, in combinatie met een noordelijk gelegen bypass, nochtans de kern vormen van het meccanoplan dat in de eerste plaats lokaal en doorgaand verkeer van elkaar wil scheiden.
Deze vaststelling komt bovenop de bekentenis dat de regering zich in eerste instantie enkel tot de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) wendde om het alternatieve meccanoplan te laten evalueren. Erkend werd in de commissie dat de beruchte anonieme DAM-nota (= nota geschreven voor het ministeriële DAM-comité dat zich buigt over het Oosterweeldossier) over het meccanoplan van Forum 2020 wel degelijk – zoals de actiegroepen al wekenlang hekelen – geschreven werd door de BAM. Op de vraag ‘Wie gaf opdracht tot het maken van de anonieme nota?´ antwoordde minister Crevits: ‘De DAM V-nota werd door de nv BAM zelf opgesteld, als reactie op de op dat ogenblik gekende voorstellen van Forum 2020.’ StRaten-generaal gaat nog verder. Uit een analyse van de chronologie besluiten zij: ‘De opdracht tot het schrijven van de anonieme DAM-nota door BAM werd gegeven door minister-president Peeters. Een andere uitleg is hier onmogelijk.’ Deze haastig geschreven negatieve evaluatie lag een dag later al op de redactie van De Standaard.
Kathedraalbreed?
Niet alleen het onder de grond schoffelen van het meccanoplan baart de actiegroepen zorgen. Op een persconferentie van 15 juni maakten zij ook bekend dat de plannen om de ring te verbreden die al van 2003 dateren en die sinds kort op de website van de Vlaamse overheid staat hun zorgen baart. De knelpunten situeren zich volgens StRaten-generaal niet alleen rond het sportpaleis maar gaan zich voordoen over de hele lengte van het Sportpaleis tot aan de Kennedytunnel. Om dat te illustreren kleefde StRaten-generaal deze plannen over de huidige ringsituatie rond het Berchem-station waar volgens die plannen ook een nieuw viaduct zou komen. Volgens de actiegroep geldt de toekomstige situatie in Berchem als type-voorbeeld voor de gehele ring.
Tussen de Plantin/Moretuslei en Grote Steenweg, een afstand van ongeveer 2,5 kilometer, krijgt de Antwerpse ring gemiddeld 18 baanvakken (minimaal 16 baanvakken, maximaal 20 baanvakken) . Aan de Wolvenberg, een groene strook tussen de ring en de singel, breidt de ring zelfs uit tot 21 rijstroken. De Borsbeeksepoort, ter hoogte van Zurenborg, zou niet minder dan 20 rijvlakken moeten slikken. Gedaan dus met het ringfietspad, de schaarse groengebieden worden aangesneden en de autosnelweg met zowel doorgaand als lokaal verkeer rukt op naar de woonwijken extra-muros.
Volksverlakkerij?
Manu Claeys schetste op de persconferentie de strategie die daar volgens de actiegroep achter zit: “Al tijdens de campagne van de volksraadpleging begonnen heel wat politici de problematiek van de Oosterweelverbinding gemakshalve te herleiden tot de ruimtelijke impact ter hoogte van het Sportpaleis. De tekeningen daarover van Arup/SUM waren niet voor interpretatie vatbaar, ontkennen hielp niet meer, dan maar het beste ervan maken, zo werd gedacht. Na de volksraadpleging werd door deze politici gezocht naar een politiek compromis waarbij toch kon worden vastgehouden aan het BAM-tracé. Zo ontstond de inmiddels gekende placebo-oplossing van 30 maart 2010: we bouwen (misschien) een tunnel in plaats van een viaduct en herwerken de situatie aan het Sportpaleis door er het viaduct af te breken. Maar dergelijke oplossing kijkt niet verder dan de bewuste zone, en negeert volledig de verankering van mobiliteitsstromen en de daarmee gepaard gaande impact van het BAM-tracé op de rest van de toekomstige Antwerpse ring. Over de geplande heraanleg van die ring bewaart de Vlaamse regering ook al jarenlang het stilzwijgen. Af en toe werd een nietszeggend schema vrijgegeven, maar reële tekeningen – ze bestaan wel degelijk – werden als interne documenten beschouwd. Ook het Vlaamse parlement of de Antwerpse gemeenteraad kregen ze nooit te zien. Jarenlang luidde het: we geven de plannen wel vrij bij het geplande openbaar onderzoek over de nieuwe R1, dat zal plaats vinden NA de besluitvorming over de Lange Wapper. Of hoe je met het ene voldongen feit een ander creëert.”
(Uitpers nr. 122, 11de jg., juli-augustus 2010)
(bronnen: persconferenties van StRaten-generaal en Ademloos van 28 mei en 15 juni)
