Michel Collon. Attention, médias! Les médiamensonges du Golfe. Manuel anti-manipulation.Vierde uitgave. EPO, 2000. 304 blz. A4, 30 EUR
Ze waren er allemaal eind februari 2001 om in Koeweit de tiende verjaardag te herdenken van de bevrijding van het emiraat en van het einde van de Golfoorlog tegen Irak: oud-president George Bush, de Amerikaanse bevelhebber Norman Schwarzkopf en de voormalige voorzitter van de Amerikaanse gezamenlijke stafchefs, nu minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, de Britse oud-premiers Margaret Thatcher en John Major…
Allen zijn ze het erover eens dat de Iraakse president Saddam Hoessein een "bloeddorstige dictator" is, die door een internationaal tribunaal zou moeten worden berecht. Uiteraard vergeten ze hierbij dat ze zich zelf schuldig maakten aan oorlogsmisdaden (bv. door het bloedbad dat werd aangericht in Zuid-Irak op de weg naar Basra op het einde van de oorlog) of er verantwoordelijk voor waren.
Dat laatste zullen weinigen nog weten, maar dat Saddam Hoessein een "slechterik" is, weet iedereen. Het wordt er door de media ingepompt telkens Irak in het nieuws komt. Aan de massale kindersterfte, tot 5.000 dodelijke slachtoffers per maand ten gevolge van de sancties tegen Irak, worden veel minder woorden vuil gemaakt. En over de verantwoordelijkheid wordt gewoonweg gezwegen, ook al gaf de vorige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, toe dat ze niets inzat met de dood van 500.000 kinderen. Zelfs zijn ergste tegenstanders hebben Saddam Hoessein nooit zoveel slachtoffers aangewreven.
Aan het ene wordt aandacht besteedt, het andere wordt zoveel mogelijk verzwegen. De oorzaak: propaganda. Een propaganda waar de pers maar al te gretig aan meewerkt. Vandaag de dag is de propagandaoorlog in de Golf onderwerp van academische debatten. Iedereen geeft nu toe dat er flink werd gelogen. Destijds mocht dat niet worden gezegd en deed iedereen er dapper aan mee. Het was dan ook een gebeurtenis dat Michel Collon, al in 1992, toen het nog niet "mocht", uitvoerig de medialeugens over de Golfoorlog in een boek uit de doeken deed. Zijn boek "Attention, médias! Les médiamensonges du Golfe. Manuel anti-manipulation", werd verguisd door de persorganen die er in aan de kaak werden gesteld. Maar het kreeg ook kilo’s lof van meer onafhankelijke geesten. En terecht: zoals verschillende besprekers zegden zou het tot de verplichte leerstof van alle journalistenscholen moeten behoren. Het boek was een commercieel succes en ondanks enkele heruitgaven al vier jaar uitgeput. Er is nu een vierde editie op de markt. Kopen!
Inmiddels heeft Michel Collon dezelfde persanalyse overgedaan met betrekking tot Joegoslavië. Het resultaat werd vorig jaar in het Nederlands vertaald en door EPO uitgegeven onder de titel "Blufpoker. De grootmachten, Joegoslavië en de komende oorlogen" (zie Uitpers nr. 16, februari 2001).
Dit laatste werk is ruimer dan dit over de Golf, in die zin dat de analyse van de "medialeugens" over de Golf grotendeels gebaseerd is op wat Le Monde en Le Soir erover publiceerden, terwijl wat Joegoslavië betreft, een veel ruimere waaier van publicaties aan bod komt.
Uit het werk van Michel Collon blijkt overduidelijk dat de pers geen "vierde macht" is, maar gewoon in dienst staat van de gevestigde belangen, het establishment, dat overigens de eigenaar is van de mediasector. Een onafhankelijke pers bestaat nog nauwelijks. De media hielden niet alleen rekening met de belangen van hun eigenaars, maar ook met het "nationaal belang". Zo publiceerde Paris Match pas een maand na het einde van de oorlog foto’s waarop de terechtstelling van Iraakse plunderaars in Koeweit te zien is, alhoewel ze die veel vroeger had. "Ons land was in oorlog", luidde het excuus. Waarmee het blad toegaf dat informatie niet de eerste plicht van de media is. Diezelfde foto’s waren immers eerder al gebruikt om de "executie van Koeweitse vrijheidsstrijders" te laken!
En het zou tegen het beeld van alles plunderende Irakezen zijn ingegaan, dat Irak niet spotte met plunderaars. Een imago dat onder meer werd gecreëerd door het apocriefe verhaal van de roof van "300" (sic) couveuses in een Koeweits ziekenhuis, waarbij de Koeweitse baby’s eruit zouden zijn gehaald en gewoon op de grond geworpen! Het was Amnesty International dat dit verhaal lanceerde (ook nu nog werkt de organisatie mee aan de propagandaoorlog tegen Irak door zoveel mogelijk te zwijgen over de dodelijke gevolgen van de sancties, maar telkens wel weer van leer te trekken tegen Saddem Hoessein). Geen enkele journalist, zo merkt Michel Collon op, stelde zich vragen over het enorm hoge aantal couveuses. De meeste gespecialiseerde materniteiten hebben er doorgaans slechts enkele.
Michel Collon onthult niet alleen alle leugens die gretig door de media werden gepubliceerd, maar analyseert ook de achtergronden van het Golfconflict. Achtergronden die de meeste kranten zorgvuldig vermeden te publiceren. Waarom bezette Irak in augustus 1990 het emiraat? Wat waren de oorlogsdoeleinden van de geallieerden die elders (Palestina, Oost-Timor, de westelijke Sahara, Panama, Grenada…) geen enkel bezwaar hadden en hebben tegen invasie, bezetting en/of annexatie? Waarom was de pers zo slaafs? Het zijn allemaal vragen waar Michel Collon een antwoord op tracht te geven.
Paul Vanden Bavière
(Uitpers, maart 2001)
