Zeggen dat de eerste maand van het presidentschap van Lopez Obrador in Mexico van een leien dakje liep, is wellicht overdreven. De brede linkerzijde was, ondanks twijfel en kritiek, wel gecharmeerd door zijn overtuigende speeches bij de machtswissel.
Daarna begonnen de problemen: een conflict met de rechterlijke macht over de opgelegde loonsvermindering. Niemand zou voortaan meer mogen verdienen dan de president zelf, dit is zo ongeveer 5.000 Euro per maand. Maar in het gerechtelijk apparaat worden vlot lonen van drie keer zo veel betaald … en de hoge ambtenaren halen er de grondwet bij om zich te verdedigen.
Een tweede delicaat punt is de relatie met de V.S. in verband met de migranten. Er wordt geloochend dat de regering toegaf om asielzoekers in de V.S., in afwachting van de afhandeling van hun dossier, in Mexico op te vangen. Mexico wil geen ‘veilig derde land’ worden. Maar in de feiten komt het er wel op neer.
Maandag 24 december gebeurde dan dat ongeval dat het presidentschap van AMLO kan tekenen: een helikopter stortte neer met aan boord het ‘machtskoppel’ Rafael Moreno Valle en Martha Erika Alonso. Moreno Valle is de voormalige gouverneur van deelstaat Puebla en huidig fractieleider van PAN (Partido Acción Nacional, een rechts-katholieke partij) in de Senaat. Martha Erika Alonso is zijn echtgenote en huidig gouverneur van Puebla. Met hen verloren nog drie andere mensen het leven.
Op de sociale media werden meteen geruchten verspreid alsof AMLO achter de ‘aanslag’ zou zitten. PAN, de partij van twee voormalige presidenten, Vicente Fox en Felipe Calderón, speelt de oppositie heel hard en begon al tijdens de machtsoverdracht in het Parlement op 1 december met acties en spandoeken tegen AMLO. Hoewel het onderzoek nog moet beginnen, staan voor hen de feiten al vast en werd de schuldige aangeduid.
Nu was dit ‘machtskoppel’, zoals ze worden genoemd, verre van onbesproken. De verkiezing zelf op 1 juli van Martha Erika Alonso werd betwist wegens té veel onregelmatigheden, maar uiteindelijk wel goedgekeurd door de Electorale Raad. Moreno Valle is nooit ergens voor veroordeeld, dus voorzichtigheid is geboden, maar zijn ambtstermijn in Puebla werd gekenmerkt door erg veel ernstige problemen.
Een eerste onderzoek wijst uit dat er geen explosieven konden opgespoord worden bij het wrak van de helikopter. Het kan er op wijzen dat het inderdaad gewoon een ongeval was.
Tegelijk wordt er op gewezen dat Puebla de deelstaat is waar het meest aardolie wordt gestolen – de huachicoleo – een handeltje waarbij de leidingen van Pemex klandestien worden afgetapt om de olie sluiks verder te verkopen. Hier is uiteraard erg veel geld mee gemoeid.
En verder is de deelstaat Puebla zowat de ruggegraat van het hele financiële netwerk van de PAN, zo wijst ex-procureur Reyes Orona er op. Met de verdwijning van Moreno Valle komt de hele financiering van de PAN in het gedrang.
Dus ja, het kan een ongeval zijn geweest. En ja, het zou ook een aanslag kunnen geweest zijn.
AMLO heeft meteen een grondig en onafhankelijk onderzoek bevolen. Er worden Europese en Canadese onderzoekers bij betrokken, en ook de helikopterbouwer, Agusta, beloofde zijn medewerking. De kwaliteit en de transparantie van het onderzoek zal bepalend zijn voor AMLO, want de dood van twee politieke zwaargewichten zou zijn hele ambtstermijn kunnen tekenen. Een reden waarom hij zelf iets met een aanslag zou kunnen te maken hebben, heeft nog niemand gegeven.
