Vertaald:
“Niemand is gehouden tegen zichzelf bewijs te leveren”
”Niemand wordt gedwongen tegen zichzelf bewijs te leveren”
Inleiding:
Geachte lezer,
Bij dezen doe ik u mijn artikel toekomen tav de recentelijk zowel door de Amsterdamse als Utrechtse politie toegepaste praktijken van het in vreemdelingenbewaring plaatsen van protesterende actievoerders, die weigeren, hun ID bewijs [geldig identiteitsbewijs, hetzij paspoort, identiteitsbewijs, verblijfsvergunning], te tonen, waardoor hun identiteit kan worden achterhaald. Zij worden ook wel als NN’ers aangeduid. Hun weigering dient gezien te worden in het kader van het verzet tegen de sinds dd 1 januari 2005 in Nederland ingevoerde Wet Identificatieplicht.
Verzet tegen de identificatieplicht:
Hoewel er in Belgie en Frankrijk sprake is van een algehele legitimatieplicht, is dat sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in Nederland niet het geval geweest. Echter, sinds de invoering van de Wet Identificatieplicht, is het tonen van een identiteitsbewijs aan de politie verplicht, bij verdenking van een strafbaar feit. Op weigering staat een boete.
Nog los van het verzet hiertegen, vanwege de fatale historische voorgeschiedenis en de daaruit voortvloeiende angst voor machtsmisbruik [1], schendt dit de facto het onschuldprincipe, aangezien het hier mensen betreft, tegen wie nog slechts een verdenking bestaat. Ook is er sprake van gevaar van stigmatisering van bepaalde bevolkingsgroepen [met name allochtone jongeren, daklozen en drugsverslaafden] groot. Uit dit artikel zal blijken, dat dit laatste zich reeds heeft voorgedaan.
Vreemdelingenbewaring ID-weigeraars:
Kwamen echter tot nu toe, protesterende en ID weigerende actievoerders, er af met een boete af voor het niet-tonen van een identiteitsbewijs, de afgelopen maanden is het herhaaldelijk voorgekomen, dat zij in vreemdelingenbewaring werden geplaatst, met name in Utrecht en Amsterdam. Hier is, nog afgezien van de schending van het onschuldprincipe, sprake van de schending van het zwijgrecht, dat een verdachte het recht geeft, geen verklaring af te leggen, ook niet over zijn of haar identiteit. Met dergelijke praktijken wordt een van de meest elementaire Nederlandse en internationale rechtsregels losgelaten
U zult bij lezing zien, dat ik eveneens enkele persoonlijke ervaringen heb toegevoegd, met name tav de bejegening van daklozen en allochtonen, na invoering van de Wet Identificatieplicht. Ook is daarover nadere informatie te vinden in de dd 2-10 van dit jaar, verschenen informatiekrant van het onderzoeksbureau ”Jansen en Janssen”.
In het notenapparaat staat de link vermeld.
Vriendelijke groeten
Astrid Essed
[1] Zoals u waarschijnlijk bekend, werd in Nederland door de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, het zogenaamde ”persoonsbewijs” ingevoerd, waarbij niet alleen sprake was van een te allen tijde geldende legitimatieplicht, maar die daarenboven slechts werd uitgereikt aan niet-Joodse mensen, met als gevolg verdere isolatie en uitsluiting van het Joodse bevolkingsdeel uit de Nederlandse samenleving. De humanitair-rampzalige gevolgen hiervan zijn u bekend.
De toegenomen Overheidscontrole op de Nederlandse burger, waarvan de Wet Identificatieplicht een aspect is, zou wellicht in de toekomst kunnen leiden tot verdere stigmatisering van ”niet-westerse” allochtonen, daklozen en drugsverslaafden, met alle negatieve gevolgen van dien
Actievoerende ID weigeraars in vreemdelingendetentie
Uitholling van het zwijgrecht en rechtsmisbruik
A Het zwijgrecht
”Nemo tenetur prodere se ipsum”
”Nemo cogitur prodere se ipsum”
Met deze Latijnse zinnen, die inhouden, dat niemand ”gehouden”, hetzij ”gedwongen” is, bewijs tegen zichzelf aan te leveren, wordt het zwijgrecht aangeduid, dat een fundamenteel rechtsprincipe is, zowel in internationale, Europese als Nederlandse wetgeving. Op populaire wijze wordt dit verwoord met de in Amerikaanse films bij arrestaties gehanteerde zinsnede:
”Wijs hem op zijn rechten”, waarna wordt meegedeeld, dat betrokkene het recht heeft om te zwijgen, en dat alles, dat hij/zij verklaart, ”tegen hem gebruikt” kan worden.
Het is evident, dat dit geen ”loos dreigement” is, aangezien door de politie een verslag van het verhoor gemaakt wordt, dat bij de plaatsvindende rechtszitting, door de Officier van Justitie kan worden gebruikt om voor verdachte belastende feiten te kunnen bewijzen.
Echter, in tegenstelling tot de in zekere politiek-maatschappelijke en mediakringen gedane populistische beweringen, is hier slechts sprake van een rechtsbescherming van de verdachte, maar impliceert het zwijgrecht niet, dat een veroordeling niet zou kunnen plaatsvinden, getuige diverse rechtszaken, waarin consequent het zwijgrecht is gehanteerd. [1]
Hoewel dus het zwijgrecht een erkend en fundamenteel rechtsprincipe is, gaan er niet alleen steeds meer stemmen op tot afschaffing of beperking ervan, maar is hiervan reeds sprake van, zowel in uitspraken van gezaghebbende rechtsinstanties, als in de praktijk.
Zo heeft De Hoge Raad bepaald dat, indien iemand gemakkelijk een bepaalde uitleg moet kunnen geven aan een gebeuren doch dat nalaat, dat tegen hem kan worden gebruikt. [2]
Nog los van deze zeer vage formulering, die door iedere justitiële instantie op eigen wijze kan worden geïnterpreteerd, is het een zorgwekkende ondergraving van het recht van iedere verdachte, zichzelf niet te incrimineren. [3]
Naast deze opmerkelijke juridische herinterpretatie van het zwijgrecht, is er momenteel een andere gevaarlijke tendens gaande, die in concreto leidt tot de uitholling van het zwijgrecht [4], namelijk het plaatsen in vreemdelingenbewaring van actievoerders, die bij aanhouding, ID weigeren
B Wet op de Uitgebreide Identificatieplicht
Vanaf de invoering van deze wet op 1-1-2005, alsook in de periode, die daaraan vooraf is gegaan, is het verzet hiertegen groot geweest. Deze wet, die inwoners in Nederland verplicht, een identiteitsbewijs te tonen aan de politie, bij vraag, staat echter niet op zichzelf, maar dient gezien te worden tegen het licht van de sinds de tachtiger jaren toegenomen Overheidscontrole op de burger. [5]
Terwijl in de loop der jaren de discussie over de invoering de Identificatieplicht doorging, groeide het verzet, dat, terecht, refereerde aan de fatale humanitaire schade, die de invoering van het persoonsbewijs door de Duitse bezetter, in Nederland, had aangericht. De argumentatie, dat de historische omstandigheden niet vergelijkbaar waren, was niet steekhoudend, aangezien niet alleen grotere overheidscontrole het gevolg is, maar een en ander, in bepaalde omstandigheden en politieke situaties, tot stigmatisering en verdere discriminatie zou kunnen leiden.
Inmiddels is gebleken, dat de zorg van de tegenstanders wel degelijk gerechtvaardigd is geweest. Sinds de 11 septemberaanslagen dd 2001, is zowel ”veiligheid” en ”maatregelen om de democratische rechtsstaat te beschermen” een politieke obsessie geworden, die is uitgemond in verdere stigmatisering van moslims in het algemeen en allochtonen [met name vluchtelingen en asielzoekers] in het bijzonder.
Hieruit zijn voortgevloeid een aantal anti-terreurmaatregelen, die op gespannen voet staan met de internationale rechtsbeginselen [6], waarbij daarenboven de definitie van ”terrorisme” zo ruim is geformuleerd, dat vrijwel iedere maatschappijkritische organisatie, die protesteert tegen het Overheidsbeleid, in ultimo, hieronder zou kunnen ressorteren. [7]
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat in een dergelijk toenemend repressief politiek klimaat, de situatie ”rijp” was voor de invoering van de Identificatiewet, die op dd 1-1-2005 een feit werd
C De feitelijke uitvoering van de Identificatiewet
Hetgeen de tegenstanders vreesden werd een feit. De wetgeving leidde tot intimidatie en stigmatisering van bepaalde kwetsbare groeperingen in de samenleving, zoals daklozen en drugsverslaafden. Herhaaldelijk kwam het voor, dat deze mensen boetes opliepen, op grond van de vage kwalificatie ”doelloos rondhangen” waaruit dan tevens de boete van het niet bezitten van het identiteitsbewijs voortvloeide. [8]
Vele klachten uit dit circuit kwamen, behalve van directe gesprekken met deze mensen, eveneens van de kant van hulpverleners, die stelden, dat cliënten, die juist trachtten te herintegreren in de samenleving,hinderlijk werden vervolgd door de politie en naar vermoed op ”uiterlijke kenmerken”, zoals een ”doorleefd uiterlijk”, werden aangehouden.
Schrijfster dezes is er zelf getuige van geweest dat een dakloze door de politie in de Metro zonder enige reden naar zijn identiteitsbewijs werd gevraagd en bij niet overleggen daarvan, uit de Metro werd gezet. Niemand anders werd gecontroleerd. Enkele dagen was zij getuige van hetzelfde incident, deze keer in verband met drie allochtone jongemannen. Eveneens werd toen niemand anders gecontroleerd. [9]
Dat hierbij sprake was van machts-, rechtsmisbruik en discriminatie, was duidelijk:
In principe is er namelijk geen sprake van draagplicht [hetgeen zou impliceren, dat er te allen tijde om een identiteitsbewijs gevraagd zou kunnen worden], maar om toonplicht bij het begaan van een overtreding. Daarvan was in bovengenoemde gevallen geen sprake.Het is dan ook niet verwonderlijk, dat het, met name de eerste maanden na de invoering van deze wet, klachten en boetes regende.
Meldpunt misbruik identificatieplicht meldt, dat er alleen al in de maand augustus van dit jaar, 6.270 boetes zijn uitgedeeld.
C Actievoerende ID weigeraars in vreemdelingendetentie
Een vrij nieuw repressief controlemiddel betreft de plaatsing, in vreemdelingendetentie, van gearresteerde actievoerders, die weigeren, hun identiteit bekend te maken. De achterliggende redenatie behelst, dat aangezien de identiteit van de gearresteerde niet kan worden vastgesteld, er sprake kan zijn van een ”niet-rechtmatig” in Nederland verblijvend persoon.
De drogreden is uiteraard het feit, dat er eerst sprake dient te zijn van een redelijk vermoeden van niet rechtmatig verblijf, van de kant van de politie, alvorens tot een dergelijke vergaande maatregel over te gaan. Met deze politiële redenatie echter wordt de bewijslast omgedraaid, aangezien het nu aan de arrestant is, om te bewijzen, dat hij/zij Nederlands ingezetene is.
Bovendien wordt inbreuk gemaakt op het zwijgrecht, waaronder eveneens ressorteert het recht, te zwijgen over de identiteit.
Overzicht:
Bekend is waarschijnlijk de ludieke actie in juli, in het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catherijne, tegen een gedwongen sluiting van een weggeefwinkel. Een en ander resulteerde in de arrestatie van de twee clowns Quatch en Pukkie, die wegens ID weigering werden overgedragen aan de vreemdelingenpolitie, ondanks het feit, dat te constateren was, dat zij Nederlanders waren. Tijdens het verhoor gaven zij toe.
Een ander voorbeeld is de 5 mei fietsdemonstratie in Utrecht tegen de G 8 top in Heiligendamm, waarbij 105 personen werden gearresteerd. Behalve vernederend en inhumaan optreden van de kant van de politie [10] werden 5 mensen naar het bureau Paardenveld, afdeling vreemdelingenpolitie overgebracht. Een persoon, die niet toegaf, werd na drie dagen vrijgelaten.
Een ander incident heeft plaatsgehad bij de recente blokkadeactie van Kamp Zeist, van de Werkgroep ”Stop Deportaties” dd 3-8, waarbij twee arrestanten in vreemdelingenbewaring werden geplaatst. [11] Uiteindelijk werd de laatst overgeblevene door de rechter in het gelijk gesteld. Ook hier ging het overduidelijk om Nederlanders, hetgeen de taalanalyse ook uitwees.
Ironisch genoeg was er bij deze laatste protestactie nu juist sprake van een protest tegen de inhumane omstandigheden van de vreemdelingendetentie en het feit, dat deze mensen zonder het plegen van enig strafbaar feit, zijn gedetineerd.
Dergelijke incidenten, waaraan met name de Amsterdamse en Utrechtse politie zich heeft schuldig gemaakt, zijn niet van recente aard, maar gaan terug naar 2002, toen de eerste vreemdelingenarrestatie van een actievoerder plaatsvond.
Hopelijk echter zal de gerechtelijke uitspraak dd 14-8, die de Stop Deportatie activiste in het gelijk heeft gesteld, een precedentwerking hebben, waardoor het zwijgrecht, waaronder ook ID weigering in een strafzaak ressorteert, weer gerespecteerd zal worden.
Op ID weigering staat een boete van 50 euro, maar ID weigering mag niet worden aangegrepen om oneigenlijk gebruik te maken van de toch reeds fundamenteel onrechtvaardige vreemdelingenwetgeving
(Uitpers, nr 91, 9de jg., november 2007)
Noten:
[1] De rechtszaak tegen Mohammed B, die tot levenslang is veroordeeld vanwege de moord op de heer T van Gogh
[2] Zie: http://www.strafrecht-advocaat.nl/Verdachte.htm
[3] in staat van beschuldiging te stellen
In dit geval, het aanklagen van de verdachte, door hem/haarzelf
[4] erkend is eveneens, dat het zwijgrecht impliceert het niet onthullen van de identiteit
[5] In 1984 werd de discussie over de invoering van de Identificatieplicht, na de afschaffing in 1951, opnieuw aangezwengeld door de VVD en CDA, zonder vooralsnog resultaat
Wel echter nam de verscherpte Overheidscontrole in 1988 een aanvang met de invoering van het Sofinummer
Zie: http://www.id-nee.nl/1175114538328.html
[6] Aantasting rechten verdachten
Zie B Bohler
Crisis in de rechtsstaat 236 t/m 241
[7] Buro Jansen en Janssen
Artikel de heer van der Schans:
Ook activist kan terrorist zijn
http://www.burojansen.nl/artikelen_item.php?id=155
[8] Zie: http://www.identificatieplicht.nl/
[9] Zie ook informatiekrant Jansen en Janssen tav identificatieplicht
http://www.burojansen.nl/paginas/pdf/identificatieplichtkrantburoj&j.pdf
[10] Behalve het gebruik van diep in de huid snijdend bindmateriaal, werden 15 a 20 mensen in een 1 persoonscel vastgezet
Zie: http://www.indymedia.nl/nl/2007/08/46404.shtml
[11] Werkgroep ”Stop Deportaties” verzet zich o.a. middels blokkadeacties bij vreemdelingendetentie en uitzetcentra, zowel tegen de veelal inhumane detentieomstandigheden als het feit, dat mensen, die niet van een strafbaar feit worden beschuldigd, in vreemdelingendetentie worden gehouden voor vaak onbepaalde tijd
Het belangrijkste standpunt wordt echter verkondigd door de leuze ”Geen mens is illegaal”
Hiermee wordt verzet aangetekend tegen het feit, dat er uberhaupt een onderscheid gemaakt wordt tussen ”legaal” en ‘niet legaal” in Nederland verblijvende mensen.
Volgens Stop Deportaties dient er sprake te zijn van vrije migratie, niet alleen omdat iedereen recht heeft op vrijwaring van armoede, maar vooral omdat met name de West-Europese landen, door hun politieke, economische en militaire machtspositie in de wereld, voor een groot deel debet is aan de armoede situatie in de Derde Wereld.
Zie ook de website:
http://www.stop_deportaties.mahost.org/
Bronnenmateriaal en achtergrondinformatie:
Blokkadeactie Stop Deportaties
http://www.indymedia.nl/nl/2007/08/46360.shtml
Rechterlijke uitspraak tegen vreemdelingenbewaring ID weigeraar blokkadeactie Stop Deportaties
http://zoeken.rechtspraak.nl/resultpage.aspx?snelzoeken=true&searchtype=ljn&ljn=BB1696
http://www.id-nee.nl/algemeen.html
http://www.id-nee.nl/1175114538328.html
http://www.identificatieplicht.nl/
http://www.bof.nl/
http://www.teurlingsellens.nl/Strafrecht.html
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zwijgrecht
http://www.indymedia.nl/nl/2007/08/46404.shtml
http://www.strafrecht-advocaat.nl/Verdachte.htm
http://www.tctubantia.nl/voorpagina/article1710319.ece
http://agamsterdam.wordpress.com/2007/03/15/vreemdelingendetentie-wegens-zwijgrecht/
http://www.art1.nl/?node=1799
http://mrkoller.nl/faq_algemeen.php?vraag=2
http://www.groenlinksutrecht.nl/index.php?item=1131
http://webapp.uvt.nl/fsw/spitsjohn.nb_lib.frmToonPersbericht?v_id=4430
http://www.bndestem.nl/binnenland/article1708634.ece
