“Actionnaires, banquiers millionaires, multinationals: Je suis à votre service”. Ziedaar de historische woorden die de tot president van Frankrijk verkozen Emmanuel Macron zondagavond had moeten uitspreken, indien hij de kluit niet had willen belazeren.
TF 1 liet een oud-schooldirecteur van Macron aan het woord: “Ik zag hem evolueren tot een groot theateracteur.”
Het liep anders. Macron werd de belangrijkste politieke acteur van zijn tijd in zijn land.
In zijn overwinningstoespraak aan het Louvre die bij momenten deed denken aan speeches van Napoleon – zoals te horen in de gelijknamige fictiefilm van Abel Gance – of Churchill met zijn “Blood, toil, tears, and sweat” – bevestigde Macron de Fransen op zondagavond dat hun toekomst niet over rozen zal lopen. ‘De opdracht is loodzwaar’ stelde hij herhaaldelijk: “Notre tâche est immense“. Maar hij zal zich elke seconde inzetten voor zijn landgenoten. “Ik zal al mijn energie gebruiken om jullie vertrouwen te verdienen.” (https://www.youtube.com/watch?v=YRNrWIqSNj0)
Waarna hij allerlei geledingen van de Franse bevolking opsomde, inbegrepen het leger, de openbare diensten, de verenigingen, de ‘gesalarieerden’, de syndicaten, de commercanten, de ‘artisans’, de landbouwers, studenten, gepensioneerden … Maar dus niet het wereldje waarin Macron zelf fortuin maakte: dat van aandeelbezitters, bankiers (Rothschild …) en multinationals (Nestlé en co) …
Macron, de man die fortuin maakte door het verkopen van melkpoeder aan landen zonder drinkwater … En wiens vrouw, een ‘dramadocente’, eerder al getrouwd was met … (nog) een (andere) bankier.
‘Solidarisme in maatpak’?
“Rassemblement” en “changement”: twee kernwoorden die bij Macron en zijn aanhang wel erg vaak te horen zijn. (https://en-marche.fr/ )
Op zondagavond richtte Macron zich uitdrukkelijk ook tot de kiezers van Le Pen: “Ik respecteer hen. Maar ik zal er de komende 5 jaar alles aan doen opdat ze nooit nog een reden hebben om voor extreemrechts te stemmen. Vanavond zijn er enkel Fransen, het volk van Frankrijk verenigd.”
Macrons ‘En Marche !’-beweging wil alle Fransen verenigen. Om samen op alle vlakken vooruit te gaan. Meer economische groei belooft hij, maar ook ‘meer ecologie’. Alsof die twee te verzoenen zouden zijn.
Wat is dit anders dan het – in een kleedje van Frans nationalisme verpakt – theater van het ‘solidarisme’ ? Een ideologie die we kennen van niemand minder dan de Italiaanse fascist Mussolini.
Het ‘solidarisme’ ontkent de fundamentele klassentegenstellingen. Het beweert dat we allen dezelfde belangen hebben en nastreven. Iedereen moet daar maar samen de schouders onder zetten.
Het solidarisme kende en kent zowel extreme als minder extreme varianten. Zoals je bij Wikipedia en elders kan vernemen waren in ons land zowel de sociale kardinaal Cardijn er voorstander van alsook de extreemrechtse Joris van Severen (Verdinaso) en eveneens het Vlaams Blok. Internationaal raakte de stroming de jongste decennia bekend onder de vlag van de ‘Derde Weg’ (Blair, Clinton en bij ons de ‘paars’ geworden Verhofstadt …).
“Aversie voor Le Pen groter dan sympathie voor Macron.”
Is Macrons aanpak – het ontkennen en toedekken van de tegenstellingen in het belang van wie al rijk is – niet hét recept voor nog meer ontgoocheling?
En die is in Frankrijk al zo immens groot. De rechtse webstek Express.be plaatste op maandagochtend in zijn dagelijkse email deze cijfers voorop:
“Blanco + ongeldige stemmen: 4,2 miljoen (12% hoogste aantal ooit); Hebben niet gestemd: 25,8% (vs. 31,4% in 1969).”
Macron raakte maar verkozen tot president omdat het ‘alternatief’ – de brutale Marine Le Pen die de Fransen een wel heel radicaal programma aanbood, inbegrepen uittreding uit de Europese Unie – nog veel erger was.
‘De Standaard Online’ titelde op maandagochtend dan ook: “Franse kranten: ‘Veel Fransen stemden niet voor Macron, maar tegen extreemrechts’”.
“Het Laatste Nieuws” vatte het zo samen: “Aversie voor Le Pen groter dan sympathie voor Macron.”
De VRT-redactie.be voegt daar aan toe: “Ongezien: Meer dan 4,2 miljoen Fransen stemmen blanco of ongeldig”.
Stel het je even voor: je de moeite aandoen om te gaan stemmen en dan massaal ongeldig of blanco stemmen!
La Libre Belgique wees dan ook nog op het record aantal stemmen voor extreemrechts: “Sèchement battue, Marine Le Pen compte s’appuyer sur un nombre de voix record”.
The Guardian had daar op maandag ook oog voor: “Marine Le Pen defeated but France’s far right is far from finished”. 11,5 miljoen Fransen stemden voor Le Pen: een historisch record. “France’s far-right Front National will not disappear from the political landscape just because Marine Le Pen has lost the presidential race.” (zie https://www.theguardian.com/world/2017/may/07/marine-le-pen-defeated-front-national-far-from-finished ) Met ‘nichtje’ Marion Maréchal-Le Pen staat er voor Marine Le Pen overigens al een opvolgster te dringen die nog “more hardline” is dan haar keiharde tante.
Grote opluchting in EU-Brussel
Le Monde keek ook naar de internationale weerklank van de verkiezing van Macron. De krant ziet er een slechte zaak in voor zowel de Brexittende Britten als voor Poetin die met Le Pen sympathiseerde. ‘Europa’ dan weer kan opgelucht adem halen. De Brexit- en Trump-katers raakten doorgespoeld dankzij de groene en liberale verkiezingsoverwinningen in Oostenrijk, Nederland en Frankrijk.
“Après l’Autriche, les Pays-Bas et la France, c’est 3 pour l’Europe, 0 pour les populists” stelde Le Monde.
“A Bruxelles, le soulagement après l’élection d’Emmanuel Macron” kopte het vlaggeschip van de Franse pers. “Beaucoup de responsables de l’UE espèrent que la France va revenir au centre du jeu européen.”
Mat de jonge, dynamische enzoverder … Macron aan haar zijde, kan de straks wellicht voor een vierde ambtstermijn herverkozen Merkel, de Europese ‘business’ verder zetten ‘as usual’.
TF 1 liet zondagavond al weten dat Macron Merkel al getelefoneerd had. Het zal de bondskanselier ook niet ontgaan zijn dat Macron aan het Louvre opkwam op de tonen van de Europese hymne en niet die van de Marseillaise. Om dat deuntje te horen, moest het publiek wachten tot na de toespraak.
Op naar de ‘législatives’ op 11 en 18 juni én nieuwe ‘cohabitation’?
Met zijn titel “Emmanuel Macron président: reste à gouverner” wijst Le Soir er op dat er voor Macron vandaag niets eindigt. Alles begint nu pas. De parlementsverkiezingen komen er aan en daarbij moet Macron een politieke meerderheid achter zich zien te verzamelen. Niet vanzelfsprekend voor iemand die zonder partij – maar met de beweging ‘En Marche’ – verkozen werd.
Als Macron na de ‘législatives’ geen parlementaire meerderheid bijeenwerken kan, zit Frankrijk in de penarie, stelde Kim Willsher vorige week in The Guardian al: “If Macron cannot achieve that” – een meerderheid in het parlement – “there is a danger that France will be politically paralysed, making the two-round general election at least as important as the presidential vote.”( https://www.theguardian.com/world/2017/may/06/macron-french-presidential-election-2017-future-govern-effective )
Wordt het straks opnieuw een “cohabitation”: het ongemakkelijke samengaan van een president met een hem vijandig gezinde parlementaire meerderheid en dito regering? Frankrijk maakte daar al drie keer kennis mee. Voor het eerst onder het presidentschap van de ‘linkse’ Mitterand, die van 1986 tot 1988 het bewind moest delen met de rechtse premier Chirac.
Bij Le Figaro valt overigens op maandag te vernemen dat er voor de parlementsverkiezingen deze naamsverandering komt: “En marche! va changer de nom et devenir «La République en marche.” Om meer stemmen van ‘republikeinen’ binnen te halen?
En aan de overkant: hoe hoog zal La France Insoumise rond Jean-Luc Mélenchon scoren? En de onder leiding van Benoit Hamon net niet van de kaart geveegde Franse Parti Socialiste? Komt eventueel Manuel Valls terug op het voorplan ? Valls en Macron: het lijken wel klonen uit hetzelfde Franse elitefabriekje. Benieuwd wat Mélenchon en Hamon daar tegenover zullen kunnen stellen. Benieuwd ook wat de syndicale beweging tegenover Macrons ‘noodzakelijke arbeidsmarkthervormingen’ – een domein waarop hij eerder al toonde een onversneden liberaal te zijn – in het geweer zal brengen.