Twee jaar zijn verstreken sinds de oorlog uitbrak in Soedan tussen de twee partijen van het militaire regime dat het land erfde van de beruchte Omar al-Bashir. Hoewel de situatie in Soedan nog geen tiende krijgt van de wereldwijde media-aandacht die de voortdurende zionistische genocideoorlog in Gaza krijgt, is de omvang van de menselijke catastrofe daar net zo afschuwelijk.
Het dodental als gevolg van de oorlog tussen militairen wordt geschat op meer dan 150.000, terwijl het aantal ontheemden ongeveer 13 miljoen bedraagt en het aantal mensen dat wordt bedreigd met ernstige hongersnood oploopt tot 44 miljoen – een recordaantal dat de oorlog in Soedan tot de grootste humanitaire crisis in de wereld van nu maakt.
Natuurlijk is het makkelijk om de geopolitieke factoren te begrijpen die de oorlog van Israël in Gaza en de rest van het Midden-Oosten tot een grote internationale zorg maken, om nog maar te zwijgen van de Russische invasie in Oekraïne. De racistische neiging die de wereldwijde ‘spontane’ ideologie domineert, kan echter niet worden ontkend. Die heeft er altijd voor gezorgd dat de mate van wereldwijde media-aandacht voor oorlogen omgekeerd evenredig is met de mate van zwartheid van de huid van de betrokkenen.
Een treffend voorbeeld hiervan is de vijf jaar durende oorlog in de Democratische Republiek Congo (Congo-Kinshasa) tussen de zomer van 1998 en de zomer van 2003, die ongeveer zes miljoen directe en indirecte slachtoffers eiste. Buiten Afrika ten zuiden van de Sahara zag de wereld de gebeurtenissen in Congo door de vingers, terwijl ze veel meer aandacht besteedde aan gebeurtenissen met een veel lager dodental, zoals de Kosovo-oorlog (1999), de aanslagen van Al Qaida op New York en Washington (2001), de daaropvolgende Amerikaanse interventie in Afghanistan en de daaropvolgende Amerikaanse bezetting van Irak (2003).
Gekleurde aandacht
Over het algemeen krijgen oorlogen waaraan geen witte soldaten uit het mondiale Noorden – of ze nu Amerikaans of Europees zijn, en natuurlijk ook Russen – rechtstreeks deelnemen, heel weinig wereldwijde aandacht. Dat is het geval in Soedan, waar een oorlog woedt tussen twee uitsluitend lokale partijen, ook al worden die aangewakkerd door regionale partijen, die met name de genocidale Rapid Support Forces milities steunen. De gevaarlijkste rol in dit verband wordt gespeeld door de Verenigde Arabische Emiraten, in alliantie met een wereldspeler, Rusland. Hetzelfde duo speelde de hoofdrol bij de steun aan Khalifa Haftar in de Libische burgeroorlog.
De waarheid is echter dat westerse landen, ook al hebben ze geen directe rol gespeeld in de Soedanese oorlog, de hoofdverantwoordelijkheid dragen voor wat het land is overkomen. De speciale gezant van de VN voor Soedan, van begin 2021 tot zijn aftreden in september 2023, de Duitser Volker Perthes, speelde de rol van de ‘witte man’ met een stank van kolonialisme. Hij handelde rampzalig. Daarbij lapte hij de principes die westerlingen geacht worden aan te hangen aan zijn laars, misschien omdat hij vond dat de Soedanezen de democratie niet waardig zijn.
In de herfst van 2021 vond de staatsgreep onder leiding van Abdel Fattah al-Burhan plaats. Die verstoorde het democratische proces als gevolg van de revolutie van 2019. Dat gebeurde onder het toeziend oog van Perthes als VN-gezant voor het land. Perthes probeerde de militairen en het burgerleiderschap dat ze omver hadden geworpen met elkaar te verzoenen, in plaats van een ferm standpunt in te nemen tegen de putschisten en de internationale gemeenschap op te roepen maximale druk op hen uit te oefenen om terug te keren naar hun kazernes en de voortzetting van het democratische proces toe te staan.
Die inschikkelijkheid tegenover de militairen en de poging om hen met de burgers te verzoenen, in plaats van een harde houding aan te nemen tegen hun staatsgreep, moedigde hen aan om hun volledige controle over het land te willen behouden. Dat leidde twee jaar later tot het uitbreken van gevechten tussen de twee facties van het leger: de reguliere strijdkrachten en de snelle ondersteuningstroepen, die allebei streden om de alleenheerschappij over het land.
De realiteit is dat de oorlog in Soedan slechts twee mogelijke uitkomsten kent: ofwel de Verenigde Naties nemen eindelijk hun verantwoordelijkheid, organiseren de interventie van internationale troepen, leggen beide strijdende partijen een staakt-het-vuren op en dwingen hen vervolgens om zich terug te trekken in hun kazernes, terwijl ze het democratische proces laten doorgaan en volledige steun geven, inclusief de noodzakelijke middelen om de noodlottige Snelle Strijdkrachten te ontbinden en radicale veranderingen op te leggen aan de reguliere strijdkrachten van Soedan, waardoor ze veranderen van het leger van een militaire dictatuur in een leger dat onder civiel gezag staat.
Tweedeling?
De tweede mogelijke uitkomst is dat Soedan afstevent op een tweedeling, waardoor de militaire heerschappij in het oostelijke deel zou worden bestendigd en de Snelle Strijdkrachten (voorheen de Janjaweed-militie) de volledige controle over de regio Darfur zouden kunnen opleggen, zodat ze de racistische genocidale oorlog zouden kunnen voortzetten die ze aan het begin van deze eeuw begonnen te voeren onder leiding van Bashir (hij beloonde hen in 2013 door hen een officiële status te geven als een factie van de Soedanese strijdkrachten).
Tot slot, met betrekking tot de grote tragedie van Soedan, is het nodig om ook te wijzen op het falen van de internationale solidariteit met het getroffen Soedanese volk. Hoewel we de geweldige ontwikkeling van de solidariteitsbeweging met het Palestijnse volk tegen de genocidale zionistische oorlog in Gaza van harte toejuichen, kunnen we de voortdurende afhankelijkheid van wereldwijde solidariteit van de hierboven beschreven vormgeving van media-aandacht alleen maar betreuren. Er moet dringend een brede solidariteitsbeweging met het volk van Soedan komen, vooral in westerse landen maar ook in alle regio’s van de wereld, inclusief de Arabische regio, die aandringt op interventie door de Verenigde Naties om deze grote tragedie een halt toe te roepen.
Dit artikel stond op Al-Quds al-Arabi. Nederlandse vertaling redactie Grenzeloos.
